-
Verdiepingsartikelen bij "Over één geloof en 500 jaar verdeeldheid"
Over reformatie en contrareformatie
Wim de Kok
Het is volstrekt onmogelijk om in een inleidend artikel van compacte omvang recht te doen aan zowel de complexiteit als het belang van de reformatie en de contrareformatie in onze geschiedenis.
Download documentGodsdiensten en hun passie
Lia van Aalsum
Het woord 'reformatie' lokt vandaag de dag verschillende reacties uit. Afhankelijk van kennis, beleving en instelling zal iemand je vragend aankijken, met interesse je verhaal afwachten, de schouders ophalen of geërgerd wegkijken.
Download documentLuther in zijn tijd en de rechtvaardigingsleer
Lia van Aalsum
Het begrip 'reformatie' doet ons vaak als eerste denken aan Luther, de 95 stellingen en de aflaatpraktijk. Die augustijnse monnik die op de vooravond van Allerheiligen, 31 oktober 1517, definitief in verzet komt tegen verschillende vormen van verval in de katholieke kerk.
Download documentOver kunst in de reformatietijd in een drietal episoden
Wim de Kok
De Wittenbergse hofschilder Lucas Cranach de Oude etst in 1520 een kopergravure met Luthers portret.
Download document
Tijdens de Rijksdag van Augsburg in 1548 verzoekt Karel V de beroemde Venetiaanse schilder Titiaan, zijn eclatante overwinning in een schilderij uit te beelden.
In 1568, tien jaar na de dood van Karel V, wordt in Rome begonnen met de bouw van de kerk Il Gesù.Reformatie en onderwijs
Henk Willigenburg
Jodendom, christendom en islam worden 'religies van het boek' genoemd.
Download document
Ze gaan uit van het bestaan van één God, die de wereld heeft geschapen en zich aan mensen heeft geopenbaard. Deze openbaringen hebben hun neerslag gekregen in heilige boeken, respectievelijk Tenach, Bijbel en Koran. Deze heilige boeken moeten worden gelezen.Reformatie en Contrareformatie: 500 jaar
Lia van Aalsum & Wim de Kok (ook verschenen in: Narthex. Tijdschrift voor levensbeschouwing en educatie)
In 2017 is het 500 jaar geleden dat Luther zijn stellingen aan de kerkdeur van Wittenberg spijkerde. In Europa (Nederland ook) zal hier uitvoerig aandacht voor zijn. Bonaventura en CVHO, de r.k. en p.c. identiteits-afdelingen van de Algemene Onderwijsbond (AOb), hebben ter gelegenheid daarvan een bijzondere website ontwikkeld voor het onderwijs. Kijken naar Reformatie en Contrareformatie ontwikkelt het historisch besef en scherpt het oog voor de waarde en het gevaar van godsdienst voor een samenleving. Geen overbodige luxe, mede gezien onze contemporaine controverses.
Download documentOver het pijnlijke thema ‘Luther en de joden’
Wim de Kok
Als de eerste contouren van de voorgenomen vieringen rondom ‘500 Jaar Reformatie’ bekend gemaakt worden, komen er in de media vrijwel meteen verontwaardigde reacties. Als startmoment van de Reformatie wordt uiteraard 31 oktober 1517 aangehouden, als Maarten Luther zijn 95 stellingen tegen de aflaathandel van de katholieke kerk naar buiten brengt. Maar, zeggen sommigen, Luther is toch die kerkhervormer die zich in woord en geschrift zonder enige twijfel antisemitisch, want anti-joods, heeft uitgelaten? Hier wat meer achtergrondgegevens over dit pijnlijke thema.
Download documentReformatie en taal
Henk Willigenburg
Volgens de katholieke leer mochten alleen gewijde priesters de Heilige Schrift interpreteren. Om het persoonlijke geloof, zo kenmerkend voor de Reformatie, te voeden was voor Luther direct contact met de Bijbel onmisbaar. Logisch dus, dat hij op de Wartburg de Bijbel in het Hoogduits vertaalde. Deze door Luther gevormde nieuwe standaardtaal had grote invloed op de Duitse volkstaal.
Download documentDe betekenis van de Reformatie na 500 jaar en het appèl dat ze nog steeds doet
James Kennedy
Na 500 jaar blijft de Reformatie nog steeds bepalen wie we zijn. Ook al zijn onze denkbeelden en gedragingen geseculariseerd, toch zijn veel van onze waarden en geloofsovertuigingen nog steeds schatplichtig aan de Reformatie. Maar wat is deze erfenis?
Download documentHet Concilie van Trente als kristallisatiepunt van de katholieke reformatie
Wim de Kok
De katholieke kerk telt in haar lange geschiedenis 21 oecumenische concilies, kerkvergaderingen waarvoor de paus in ieder geval alle bisschoppen en alle generaal-oversten van de kloosterordes uitnodigt. Er worden vraagstukken behandeld over geloof en kerkorganisatie. De besluiten van Trente zijn honderden jaren in stand gebleven en vele daarvan zijn ook nu nog geldig.
Download documentReformatie: ook een muzikale aardverschuiving
Frits Fraanje
Het christelijk geloof is altijd een enorme bron van inspiratie geweest, zeker ook voor musici. Binnen en buiten de kerken. In dit verdiepingsartikel beperken we ons tot enkele religieus geïnspireerde muziekvormen.
Download documentLuther en Calvijn in de Nederlanden
Henk Willigenburg
Hoe is het mogelijk dat Luther in calvinistisch Nederland een heldenstatus kreeg, terwijl zijn volgelingen een bestaan in de marge leidden? Deze vraag staat centraal in het boek Luther en calvinistisch Nederland van prof. dr. Mirjam van Veen, hoogleraar kerkgeschiedenis aan de VU te Amsterdam. Het is de basis van dit verdiepingsartikel.
Download documentEen kerkelijke topconferentie in een revolutionaire tijd - over 400 jaar Synode van Dordrecht
Wim de Kok
In de lotgevallen van dominee Sapma - tijdens en na de Synode van Dordrecht – herkennen we veel aspecten van kerkelijk en bestuurlijk Nederland in het begin van de zeventiende eeuw.
Download documentContrareformatie en onderwijs
Harrie Meelen
Een tweetal factoren draagt bij aan een fundamentele verbetering van het katholieke onderwijs in de loop van de zestiende eeuw. Enerzijds betreft het de uitwerking in de praktijk van de besluitvorming van het Concilie van Trente, dat verdeeld over een drietal tijdvakken werd gehouden in de periode 1543-1565. Daarnaast is het vooral het werk van de jezuietenorde, in 1534 opgericht door de Spaanse priester Ignatius de Loyola.
Download documentOp excursie naar de reformatiegeschiedenis in Duitsland
Wim de Kok en Henk Willigenburg
In Duitsland is het heel goed mogelijk door middel van een meerdaagse excursie in direct contact te komen met de reformatie. In diverse steden kunnen leerlingen de reformatie ‘beleven’ door op plekken te komen waar belangrijke reformatoren zijn opgetreden of waar zij in kunstvoorwerpen als beelden en schilderijen zichtbaar worden.
Download documentReformatie en liturgie
Henk Willigenburg
Het Griekse woord leitourgia wordt in de Septuagint, de Griekse vertaling van het Oude Testament, gebruikt voor de priesterlijke dienst in de tempel van Jeruzalem. In de kerk geldt sinds de 16e eeuw de betekenis van liturgie als orde van dienst, gang van zaken in de eredienst.
Download documentOp excursie naar de reformatiegeschiedenis in Frankrijk
Wim de Kok
Excursies naar Frankrijk en meer specifiek naar Parijs zullen zelden de reformatiegeschiedenis als primair doel hebben. Men zal eerder voor de taal, de stedelijke architectuur en de kunst gaan. Dat neemt niet weg dat het tijdens een reis naar Frankrijk toch best mogelijk is om zo hier en daar aandacht te besteden aan specifieke gebeurtenissen, betrokken personen, gebouwen en beelden die te maken hebben met de periode van de Reformatie en Contrareformatie.
Download document