Centra van reformatoren & contrareformatoren

De protestantse reformatie en de rooms-katholieke contrareformatie hebben grote invloed gehad op de wereld van nu. De term 'contrareformatie' suggereert dat deze beweging pas ontstaan is als reactie op de reformatie in de zestiende eeuw. Toch is deze deels ook een voortzetting van eerdere pogingen tot kerkhervorming, zoals de Moderne Devotie. De invloed van al deze bewegingen op de Europese cultuur is nauwelijks te overschatten. We beschrijven de bekende centra van reformatoren en contrareformatoren, zoals Wittenberg, Genève, Straatsburg en Rome. Ook beschrijven we in dit kader minder bekende plaatsen, zoals Kopenhagen in Scandinavië, waar de reformatie ook grote invloed kreeg. Verder komen aan de orde: de Duitse plaatsen Emden (een belangrijk toevluchtsoord voor veel protestantse vluchtelingen uit Nederland) en Heidelberg, ons eigen Dordrecht, het Spaanse Valladolid, en Edinburgh.

Lesmateriaal bij dit hoofdstuk

Centra van religieuze conflicten

In onze geseculariseerde samenleving geloven velen dat religie en conflicten onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden. En dat ondanks het feit dat liefde tot God en de naaste het hart van religie heet te vormen. Het woord 'religie' betekent zelfs 'verbondenheid'! Dit deel van de website gaat over plaatsen waar zich conflicten hebben afgespeeld, die met religie verbonden zijn. Op sommige plaatsen ontstonden er conflicten uit godsdienstige meningsverschillen. Ook zijn er plaatsen waar religieuze conflicten zijn besproken of bijgelegd. Bad Frankenhausen brengt een conflict van toen in verbinding met onze moderne tijd. Zwitserland en de Nederlanden nemen een aparte plaats in: een eigen opvatting over het Avondmaal, respectievelijk een mede door hervormingsideeën geïnspireerde vrijheidsstrijd.

Lesmateriaal bij dit hoofdstuk

Centra van missie, zending en oecumene

Rond 1500 treedt Europa het tijdperk van de ontdekkingen binnen. Naast het vinden van nieuwe zeewegen naar nog onbekende gebieden, krijgen de ontdekkingsreizigers ook de opdracht mee, de bewoners aldaar met het christendom in aanraking te brengen. Er ontstaat wel discussie binnen de katholieke kerk over de methode waarop. Ook de nieuwe jezuïetenorde draagt hieraan een steentje bij. Verdieping van het geloof onder protestanten vanaf de 18e eeuw bevordert zendingsactiviteiten. In de 19e eeuw krijgen missie en zending een extra impuls. De oprichting van de Wereldraad van Kerken (1948) is een uiting van oecumenische toenadering tussen christelijke kerken onderling. Het leidt uiteindelijk - na diens aanvankelijke afwijzing - ook tot toenadering tot de rooms-katholieke kerk.

Lesmateriaal bij dit hoofdstuk

Centra van veelvormige christelijke cultuur

De reformatie en contrareformatie van de zestiende en zeventiende eeuw hebben veel sporen getrokken door de West-Europese cultuur. In vele vormen van kunst herken je dus nog de botsende religieuze overtuigingen van die tijd. De kunst van toen is vaak niet alleen gemaakt met het oog op een schoonheids- of een religieuze ervaring. Daarnaast heeft deze ook nogal eens een propagandistisch doel. In dit deel van de website zijn tien plaatsen opgenomen. Daar laten verschillende kunstenaars op een bijzondere of nadrukkelijke manier zien, hoe zij staan in de religieuze controverses tussen katholicisme en protestantisme. De cultureel geïnteresseerde reiziger kan hun werken op veel plekken in Europa gaan bekijken.

Lesmateriaal bij dit hoofdstuk